Inhoud
Een van de belangrijkste kenmerken van een stapelaar is het hefframe, oftewel de hefmast van het voertuig. De hefmast is bepalend voor de maximale hefhoogte, maar ook voor het draagvermogen en de mogelijke toepassingsgebieden. Met verschillende hefhoogten, telescopische varianten en extra functies heeft u talrijke keuzemogelijkheden, zodat u de hefmast optimaal kunt afstemmen op de situatie in uw magazijn en de bedrijfslogistiek. In dit artikel kunt u lezen welke soorten hefmasten er zijn, hoe ze van elkaar verschillen, wat hun voor- en nadelen zijn en wanneer een mast met een grote vrije heffing nuttig kan zijn.
De basics over hefmasten
De mast van een stapelaar wordt met handmatige hydrauliek of met ondersteuning van een elektromotor bediend. Bij handmatig hydraulische hefvoertuigen – zoals hydraulische stapelaars – wordt de hydraulische pomp van de mast met de hand bediend. Het heffen van de last geschiedt door te pompen met de dissel, door herhaalde bediening van een voetpedaal of via een handlier.
Elektrische stapelaars daarentegen zijn uitgerust met een elektro-hydraulisch hefsysteem. De lastdrager en de lading bewegen verticaal met behulp van de hefmast. De volgende termen zijn hierbij van belang:
| Begrip | Betekenis |
|---|---|
| Constructiehoogte (totale hoogte) | De constructiehoogte is de totale hoogte van een stapelaar, gemeten vanaf de grond. Voor stapelaars die zijn uitgerust met een hefmast die kan worden uitgeschoven, kan deze hoogte variëren. |
| Heffing | Deze term verwijst naar het verticale traject van de lastdrager vanaf de neergelaten toestand tot het hoogste punt in geheven toestand, telkens gemeten aan de bovenrand van de lastdrager (bv. de laadvork of de laadschep). |
| Maximale hefhoogte | Dit begrip verwijst naar de afstand van de grond tot de hoogst mogelijke positie van de lastdrager (bovenrand van de laadvork of de laadschep) in uitgeschoven toestand. Dit verschilt van de constructiehoogte, omdat de hefhoogte van de lastdrager niet per se het hoogste punt van het hefvoertuig hoeft te zijn. |
Welke hefmast de juiste is voor uw doeleinden, hangt af van de volgende punten:
- Op welke hoogte moeten de goederen worden opgeslagen?
- Hoe hoog zijn de plafonds?
- Heeft u te maken met lage deuropeningen?
Enkelvoudige mast
Een enkelvoudige hefmast ofwel simplexmast bestaat uit een hefframe, waarbij de lastdrager zich in het midden bevindt. Deze wordt gehesen door middel van een hefcilinder, hetzij rechtstreeks, hetzij via een ketting. De simplexmast verandert zijn constructiehoogte niet, zelfs niet wanneer de vork in de hoogste stand staat.
| Voordelen | Nadelen |
|---|---|
| • Stabielere mast dan een monomast met één zuil • Stapelaars met enkelvoudige mast blijven even hoog, ook bij maximaal uitgeschoven laadvork | • Bereiken een relatief geringe hefhoogte (lager dan de constructiehoogte) |
Monomast
De monomast is één smalle mast die altijd midden vooraan het hefvoertuig is bevestigd. Het hefsysteem met de lastvorken kan langs de mast naar boven en beneden worden bewogen. De constructiehoogte van de mast blijft tijdens het hijsen meestal onveranderd, aangezien het hefmechanisme direct over de staande mast omhoog beweegt. Pas wanneer de maximale hefhoogte is bereikt, neemt de constructiehoogte iets toe, omdat het vorkenbord een beetje uitsteekt.
| Voordelen | Nadelen |
|---|---|
| • Relatief gering eigengewicht, daarom ook op mezzanines inzetbaar • Veilig werken door onbelemmerd zicht op de lading en de omgeving • Ook te gebruiken als mobiele werktafel • Constructiehoogte blijft gelijk, zodat het hefvoertuig ook kan worden ingezet in relatief lage ruimten | • Niet zo stabiel als twee- of drievoudige masten • Relatief geringe hefhoogte mogelijk (lager dan de constructiehoogte) |
Tweevoudige mast
Het frame van een tweevoudige mast is identiek aan dat van de enkelvoudige mast, maar bij de tweevoudige mast loopt er binnenin de staande mast nog een tweede mast, de schuifmast. Deze beweegt op en neer bij het heffen, en wordt samen met het vorkenbord over een hefcilinder geschoven via een kabel. De tweevoudige mast is dus telescopisch.
Er zijn twee soorten tweevoudige masten:
- Tweevoudige mast met telescoop (ZT-mast): de meeste elektrische stapelaars met ZT-mast hebben een kleine vrije heffing van 100 mm, afhankelijk van het model. Het vorkenbord kan vervolgens nog eens 100 mm worden geheven zonder dat de constructiehoogte van de hefmast wordt overschreden. De hefverhouding na uitputting van de vrije heffing bedraagt dan 2:1. Als u de laadvork 200 mm omhoog brengt, betekent dit dus dat de mast met 100 mm wordt uitgeschoven.
- Tweevoudige mast met extra hefhoogte (ZZ-mast): het frame van de ZZ-masten is geconstrueerd zoals de tweevoudige telescopische mast (ZT-mast), maar heeft een extra hefcilinder waarmee een bijzonder grote vrije heffing (extra heffing) wordt bereikt. Ook deze vrije heffing wordt gerealiseerd door middel van een kettingaandrijving. Na uitputting van de vrije heffing schuiven het vorkenbord en de schuifmast in een verhouding van 1:1 uit.
| Voordelen | Nadelen |
|---|---|
| • Stabiele frameconstructie maakt hogere hefhoogten mogelijk dan bij mono- en enkelvoudige hefmasten • De kleine vrije heffing maakt het mogelijk de te vervoeren goederen op te tillen en te verplaatsen zonder de constructiehoogte te veranderen • Grote vrije heffing, ideaal voor het stapelen en oppakken van goederen in ruimten met lage plafonds, in wagons of zeecontainers | • Bereikt minder grote hoogten dan stapelaars met drievoudige mast • Het kan zijn dat u voor specifieke toepassingen u een grotere vrije heffing nodig hebt |
Drievoudige mast
Stapelaars met een drievoudige mast – ook wel telescopische triplexmast met extra heffing of DZ-mast genoemd – zijn bijzonder veelzijdig. Dit is te danken aan de telescopische mast, die driemaal zo hoog kan worden bij het uitschuiven. Deze drietrapsmast bestaat uit een buitenste mast die vastzit aan het voertuig en twee beweeglijke binnenmasten, waarbij het hefsysteem met het vorkenbord langs de binnenste mast omhoog beweegt. Dit type mast kan dus in totaal driemaal worden uitgeschoven, zodat hijshoogten tot ca. 6 meter kunnen worden bereikt.
Stapelaars met een drievoudige mast zijn gewoonlijk uitgerust met een extra hefcilinder, die een bijzonder grote vrije heffing mogelijk maakt: ten eerste kan het vorkenbord over de centrale hefcilinder schuiven in een verhouding van 2:1, via een ketting. De middelste en binnenste masten strekken zich dan in dezelfde verhouding uit. Het vorkenbord bevindt zich altijd op het hoogste punt van het binnenste hefframe.
| Voordelen | Nadelen |
|---|---|
| • Beste verhouding tussen constructie- en hefhoogte: zeer hoge hefhoogten kunnen worden bereikt met een lage constructiehoogte • Standaard uitgerust met een bijzonder grote vrije heffing • Zowel geschikt in omgevingen met lage plafondhoogten en doorgangen als voor het in- en uitladen van zeer hoge stellingen | • Duur, aangezien het hefframe technisch bijzonder geavanceerd is |
Hefframes met vrije heffing – de voordelen
Voor magazijnen waar er lage plafonds of deuropeningen zijn, kunnen stapelaars met vrije heffing een verstandige aankoop zijn. De vrije heffing bij stapelaars met een tweevoudige of drievoudige mast is de hoogte waarmee het vorkenbord kan worden geheven zonder dat de binnenste mast uitschuift: bij een stapelaar met 45 cm vrije hefhoogte, kunt u de lading tot deze hoogte heffen zonder de totale hoogte van het hefvoertuig te veranderen. De vrije heffunctie is onderverdeeld in drie verschillende types:
- Kleine vrije heffing: hiermee wordt het vorkenbord tot 100 mm gehesen zonder de totale hoogte van de mast te veranderen. Op die manier kunnen pallets worden opgetild en worden verplaatst zonder over de vloer te slepen en zonder de totale hoogte van de stapelaar te veranderen.
- Grote vrije heffing (volledige vrije heffing): een grote vrije heffing wordt bereikt door middel van een tweede hefcilinder: de binnenste mast wordt pas uitgeschoven als de vrije heffing volledig is bereikt. Hefmasten met volledige vrije heffing kunnen dus worden gebruikt voor het laden en lossen van containers, vrachtwagens en in ruimten met lage plafonds, maar ook voor het laden van goederen in hoge stellingen.
Bij lastvoertuigen zonder vrije heffing kan de last alleen worden geheven door het uitschuiven van de hefmast. De totale hoogte neemt dus toe bij het heffen, hetgeen de mogelijkheden voor het gebruik binnen aanzienlijk beperkt: in magazijnen of verkoopruimten met lage plafonds of deuren zijn stapelaars zonder vrije heffing vaak helemaal niet geschikt of slechts beperkt inzetbaar.
Veelgestelde vragen over hefmasten voor stapelaars
Een monomast is één enkele mast die in het midden van de stapelaar is geplaatst. De enkelvoudige mast daarentegen is een hefframe dat bestaat uit twee zuilen. Dankzij de robuustere constructie kan de enkelvoudige hefmast een hoger laadvermogen aan. Beide masttypes zijn niet telescopisch en veranderen dus niet van hoogte.
Een vrije heffing is de hoogte tot waaraan het vorkenbord van een stapelaar met twee- of drievoudige hefmast kan worden geheven zonder dat de binnenste mast uitschuift. Binnen de vrije heffing verandert de totale hoogte (constructiehoogte) van het hefvoertuig niet. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen een kleine vrije heffing (ca. 100 mm) en een grote vrije heffing (ook: volledige vrije heffing).
Bron afbeelding: JHPS
