Inhoud
Bij het gebruik van een apparaat of installatie is het belangrijk te weten, in hoeverre het bestand is tegen contactschade, vuil en water. De bescherming die de behuizing van het apparaat in kwestie biedt, is af te lezen aan de zogenaamde IP-waarde. De afkorting IP staat voor Ingress Protection, oftewel bescherming tegen invloeden van buitenaf.
Wat is een IP-waarde?
Bij bedrijven en in fabrieken worden elektrische apparaten en installaties veelal intensief belast. Als ze buiten worden gebruikt, moeten ze bestand zijn tegen veranderlijke weersomstandigheden. In binnenruimtes vormen stof, chemische dampen of vocht de grootste belasting. De behuizing van dergelijke elektrische apparaten voldoende bescherming bieden, zodat ze niet zomaar beschadigd raken door de eerdergenoemde invloeden.
Voor verschillende gebruiksomstandigheden zijn er corresponderende beschermingsklassen bedacht, allemaal met een eigen code. Deze definiëren in welke mate een apparaat beschermd is tegen welke invloeden. Ze zijn nauwkeurig omschreven in de norm NEN-EN 60529. Zo’n code bestaat uit een combinatie van twee cijfers, volgens het schema IP XY:
- Het eerste cijfer (X) duidt de bescherming tegen contactschade en indringing door deeltjes van buitenaf aan.
- Het tweede cijfer (Y) duidt de bescherming tegen water aan.
De elektrische bediening van onze palletwagens en stapelaars is bijvoorbeeld voorzien van een speciale behuizing die bescherming van de gepaste IP-waarde biedt. Zo blijft de elektronica beschut tegen invloeden van buitenaf en hebben onze palletwagens en stapelaars een hogere levensduur dan onbeschermde stapel- en hefvoertuigen.
IP-waarde cijfer 1: bescherming tegen contactschade en stofdeeltjes
Het eerste cijfer van een IP-code geeft aan, in welke mate een apparaat is bestand tegen aanraking (bijvoorbeeld met de handen) en tegen indringing door stofdeeltjes, kleine steentjes, stukjes draad, etc. Hoe hoger het cijfer is, des te beter is de behuizing.
- 0 = Geen bescherming
- 1 = Bescherming tegen aanraking met de rug van de hand en tegen grotere vaste deeltjes met een diameter vanaf 50 mm
- 2 = Bescherming tegen aanraking met vingers en tegen middelgrote vaste deeltjes met een diameter vanaf 12,5 mm
- 3 = Bescherming tegen priemen met gereedschap en tegen kleinere vaste deeltjes met een diameter vanaf 2,5 mm
- 4 = Bescherming tegen priemende draadjes en zeer kleine deeltjes met een diameter vanaf 1 mm
- 5 = Complete bescherming tegen contact en grotere hoeveelheden stof
- 6 = Complete bescherming tegen contact en stofdicht
IP-klasse cijfer 2: bescherming tegen water
Het tweede cijfer van de IP-waarde heeft betrekking op de bescherming tegen vocht en water. Ook hier geldt: hoe hoger het getal, des te beter is de bescherming.
- 0 = Geen bescherming
- 1 = Bescherming tegen loodrecht vallende waterdruppels
- 2 = Bescherming tegen vallende waterdruppels bij een invalshoek tot 15°
- 3 = Bescherming tegen vallende waterdruppels bij een invalshoek tot 60°
- 4 = Spatwaterdicht aan alle kanten
- 5 = Bescherming tegen waterstraal uit een sproeier
- 6 = Bescherming tegen sterke waterstralen
- 7 = Bescherming tegen kort onderdompelen
- 8 = Bescherming tegen langdurig onderdompelen
De meest gebruikte IP-waarden: een overzicht
De combinatie van deze twee cijfers geeft aan hoeveel contact, stofdeeltjes en water een apparaat aankan. Indien één van de twee cijfers niet relevant is, wordt het vervangen door een X. De code is dan bijvoorbeeld IPX4. De meest voorkomende IP-waarden worden in de volgende tabel weergegeven:
| IP-waarde | Bescherming | Toepassing |
|---|---|---|
| IP20 | Bescherming tegen aanraking met vingers en vaste deeltjes met een diameter van 12,5 mm of meer | Lampen in droge binnenruimtes, schakelkasten |
| IP23 | Bescherming tegen contact met vingers en vaste deeltjes vanaf 12,5 mm diameter en sproeiwaterdruppels met een invalshoek tot 60° | Lampen en apparaten voor overdekte buitenruimten |
| IP40 | Bescherming tegen indringen van draadjes en korrelachtige deeltjes | Apparaten in droge binnenruimtes, waar bijv. met granulaten of grof stof wordt gewerkt |
| IP44 | Bescherming tegen indringen van draadjes, korrelachtige deeltjes en spatwater uit alle richtingen | Lampen en apparaten in vochtige kamers, badkamers en overdekte buitenruimtes |
| IP54 | Volledige bescherming tegen aanraking, bescherming tegen stof en spatwater uit alle richtingen | Binnen- en buitenruimtes, industriële installaties, werkplaatsen |
| IP55 | Volledige bescherming tegen aanraking, bescherming tegen stof en waterstralen | Binnen- en buitenruimtes, cabines van voertuigen |
| IP65 | Volledige bescherming tegen aanraking, stofdicht en bescherming tegen waterstralen | Vochtige ruimtes, buitenruimtes, industriële installaties waar met vloeistoffen of materialen die veel stof veroorzaken wordt gewerkt |
| IP67 | Volledige bescherming tegen aanraking, stofdicht en bestand tegen kort onderdompelen in water | Natte ruimtes, buitenruimtes, douches/badkamers, in de buurt van oppervlaktewater |
| IP68 | Volledige bescherming tegen aanraking, stofdicht en bestand tegen langdurig onderdompelen in water | Natte ruimtes en buitenruimtes, badkamers, oppervlaktewater, watertanks, waterbassins, enz. |
Welke beschermingsklasse is geschikt voor binnenruimtes?
Voor droge binnenruimtes is IP-klasse 20 voldoende. Als het apparaat beter moet worden beschermd tegen contactschade en kleine stofdeeltjes, wordt beschermingsklasse IP40 aanbevolen. In vochtige ruimtes, zoals badkamers, keukens of industriële installaties, waar met vloeistoffen wordt gewerkt, is het een ander verhaal. Hier is minstens beschermingsklasse IP44 vereist. Als het apparaat ook wordt blootgesteld aan waterstralen, moet het voldoen aan de IP65-norm. Als het zelfs tijdelijk of langdurig onder water komt te staan, zijn alleen de IP-beschermingsklassen IP67 of IP68 geschikt.
Welke beschermingsklasse is geschikt voor buitenruimtes?
Apparaten die buiten worden gebruikt, moeten bestand zijn tegen veranderlijke weersomstandigheden. Als ze enigszins worden beschut, bijvoorbeeld op een balkon of onder een of andere overkapping, zijn beschermingsklassen zoals IP23 of IP44 voldoende. Apparaten die langdurig worden blootgesteld aan wind, regen of sneeuw hebben daarentegen een behuizing nodig met een IP-waarde van IP54, IP55 of IP67.
Let op: de hier genoemde voorschriften zijn slechts een keuze uit de belangrijkste wettelijke richtlijnen. Voor gedetailleerde informatie verwijzen we u naar de hier weergegeven voorschriften en wetten. Bij de concrete omzetting in uw bedrijf dient u zich bij twijfel tot een deskundige te richten.
Bron afbeelding:
© gettyimages.de – vgajic
© gettyimages.de – urbancow
