Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
post
Lesezeit: 7 Minuten

Bij het ontwerpen van een tuin zijn heggen nagenoeg onmisbaar. Ze beschermen uw privacy, behoeden de tuin tegen wind en lawaai en zijn bovendien erg handig om de tuin op elegante manier in verschillende stukken te verdelen. Bovendien doen heggen voor veel insecten- en vogelsoorten dienst als leefgebied en bron van voedsel. Andere dieren gebruiken de heg als schuilplaats of winterverblijf, bijvoorbeeld egels of hazen.

Om dat zo te houden, moet een heg goed verzorgd worden: naast het geven van water en voedingsstoffen (bijv. compost of geschikte meststof), is het snoeien van de heg van cruciaal belang voor een goede en gezonde groei. Snoeien dient niet alleen om de heg in vorm te houden, maar bevordert ook de gelijkmatige groei, zodat de heg de kans krijgt om steeds dichter te worden.

Bij het snoeien van de heg dient u goed op de volgende dingen te letten:

  • Wanneer is het juiste tijdstip voor een snoeibeurt?
  • Hoe vaak moet de heg worden gesnoeid?
  • Welk gereedschap heb ik daarbij nodig en wat is de juiste techniek?

In dit artikel hebben we de belangrijkste zaken over het snoeien van heggen voor u op een rijtje gezet.

Waarom is het zo belangrijk om de heg te snoeien?

Een heg of haag bestaat uit afzonderlijke struiken of boompjes, die zo dicht bij elkaar geplant zijn dat ze geleidelijk met elkaar vergroeien en een dichte heg vormen. Zonder regelmatige snoeibeurt van de heg zou elke struik of boom omhoog groeien en een min of meer kale stam vormen (afhankelijk van de plantensoort) met een dichte bladkroon. Als u daarentegen een dichte, groene heg wilt hebben, die als afscherming in de tuin kan dienen en als leefgebied voor dieren, komt u er niet omheen om te snoeien. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen twee methodes:

  • Bijsnoeien of vormsnoeien: om een haag vrij te houden van gaten, moet u de bomen of struiken regelmatig in vorm snoeien. Daarbij dienen vooral de nieuwe, snelgroeiende scheuten worden gesnoeid, en wel zo dat er een gelijkmatig oppervlak ontstaat.
  • Terugsnoeien: om te voorkomen dat oudere struiken in de heg uitsluitend naar boven groeien en de haag er in het onderste gedeelte ongelijk wordt en er gaten ontstaan, worden de takken sterk ingekort of wordt zelfs de hele haag tot op de stam teruggesnoeid. Dit betekent dat slechts 10 tot 15 cm van de stam behouden blijft, die dan nieuwe scheuten kan vormen, totdat het geheel weer een heg wordt.

Alle hegplanten (behalve coniferen!) moeten na ongeveer 10 tot 20 jaar rigoureus worden teruggesnoeid, tot op de stam. Op die manier kunt u oudere, bladverliezende heggen of bloeiende heggen die geen bloemen meer dragen nieuw leven inblazen. Kort indien mogelijk niet de hele haag in één keer in, maar snoei in plaats daarvan in de loop der jaren steeds een ander deel. Op die manier blijft de esthetische en beschermende functie van de heg behouden, en verliezen de haagbewoners niet ineens hun volledige leefgebied.

Soorten hegplanten en hoe ze te snoeien

Het tijdstip waarop u snoeit, de regelmaat waarmee u dat doet, evenals de vorm waarin u de heg snoeit, zijn van cruciaal belang om een mooie, gelijkmatig dichte heg te creëren. Maar wanneer, hoe en hoe vaak de haag het best kan worden gesnoeid, hangt weer af van het soort planten – of het struiken, heesters of coniferen zijn, of ze bloeien, of ze wintergroen zijn, of ze snel omhoog schieten of langzaam en breed uitgroeien. Al in het eerste jaar nadat de heg is geplant, is het belangrijk te weten waar u op moet letten:

Soort hegGroeigedragVoorbeeldSnoeien
Loofbomen of -struikenIn de hoogte• Liguster
• Meidoorn
• Sneeuwbes
• Spaanse aak ofwel veldesdoorn
• In de eerste paar jaren sterk inkorten, zodat de planten dichtbij de grond veel nieuwe takken vormen
• Regelmatig jonge scheuten terugsnoeien om vertakking te bevorderen
• De hoofdstam van een dergelijke boom of struik mag de gewenste hoogte niet al te snel bereiken
Loofbomen of -struikenStruikachtig • Haagbeuk
• Hazelaar
• Beuk
• Kort grotere zijscheuten met ongeveer een derde in en verwijder kleine takken om groei in de hoogte te stimuleren
• Later alleen nog gedurende groeiperiode snoeien
Naaldbomen of -struiken (Koniferen)  • Levensboom (thuja)
• Schijncipres
• Taxus
• In het eerste jaar niet snoeien, zodat de jonge planten goed wortel kunnen vatten
• Daarna waar nodig takken aan de zijkanten inkorten
Hoofdstam nooit snoeien, aangezien deze bij coniferen niet terug kan groeien

In het algemeen moeten alle jonge heggen de eerste paar jaren zorgvuldig worden gesnoeid en daarbij langzaam worden opgebouwd, zodat de gewenste grootte en vorm kunnen worden bereikt. Waarop u precies moet letten, hangt af van de eigenschappen van de betrokken plantensoort.

Wanneer moet een heg worden gesnoeid?

Als u van plan bent om uw heg drastisch terug te snoeien, moet u dat altijd vóór 1 maart doen. Dit heeft te maken met het feit dat de planten daar in deze periode goed tegen kunnen en in het voorjaar snel weer uitlopen, zodat u in de zomer weer tegen een groene heg kunt aankijken. Bovendien houdt u op deze manier rekening met broedende vogels en andere bewoners van uw heg. Als u toch tussen maart en september wilt snoeien, dient u dit te beperken tot het verwijderen van enkele uitlopers om de vorm bij te werken. Hierbij kunt u zich oriënteren aan de groei- en bloei-eigenschappen van de planten:

  • Veel loofbomen hebben hun groeiperiode in mei en juni. U kunt de jonge scheuten daarom het beste van eind juni tot half juli bijsnoeien.
  • Decoratieve, bloeiende heggen zoals forsythia, duindoorn, vlier of jasmijn worden na de bloeitijd gesnoeid. 
  • Coniferen moeten in de nazomer worden gesnoeid om harsvorming en een tweede groeifase te voorkomen.

Zeer sterke en snelgroeiende heggen, zoals haagbeuk of liguster, moeten soms twee keer per jaar worden bijgesnoeid – niet teruggesnoeid. In dit geval wordt de eerste snoeibeurt aanbevolen in het voorjaar en de tweede na de zomer.

Controleer ongeacht het tijdstip – altijd – of er vogelnesten of overwinterende dieren in de heg zitten, voordat u de heggenschaar ter hand neemt.

De heg snoeien: een handleiding

  1. Wacht tot de weersomstandigheden gunstig zijn

    Het juiste moment om de heg te snoeien wordt niet alleen bepaald door het groeigedrag van de planten: het weer speelt ook een rol. Het is geen goed idee om de heg te snoeien wanneer het vriest of regent, maar ook niet op zeer warme zomerdagen. Hitte, te veel zonlicht of vocht, of meer dan 5 graden vorst kunnen de pas gesnoeide takken beschadigen.

  2. Gewenste hoogte bepalen

    Span met een touwtje een rechte lijn op de gewenste hoogte, die u later met uw heggenschaar kunt volgen om de heg netjes af te werken. Als uw haag in de voortuin staat, mag deze in Nederland maximaal een meter hoog zijn; aan de zijkanten en de achterkant van het huis is twee meter de wettelijk toegestane hoogte.

  3. Verticale vorm van de heg

    Een haag mag aan de bovenkant nooit breder zijn dan aan de onderkant, en mag nooit lijnrecht omhoog groeien. Dit zou ertoe leiden dat de onderste takken te weinig licht krijgen en afsterven. Snoei uw haag daarom altijd licht trapeziumvormig, zodat de heg naar boven toe iets smaller wordt.

  4. Onderhoud

    Als u de heg 1 tot 2 keer per jaar bijsnoeit, mag u alleen de jonge takken snoeien. Kort ze met ongeveer de helft tot tweederde in. Als u dieper snoeit, duurt het veel langer voordat zich nieuwe takken vormen; sommige haagsoorten (bijv. coniferen) vormen zelfs helemaal geen jonge scheuten meer als ze tot op het oudere hout worden teruggesnoeid.

Gereedschap voor het snoeiwerk

Er zijn verschillende tuingereedschappen beschikbaar voor het knippen van heggen. Welke heggenschaar het meest geschikt is, hangt af van zowel de dikte van de takken als de hoogte van de heg.

  • Tuinschaar: een gewone tuinschaar of snoeischaar is voldoende voor het inkorten van jonge scheuten of het snoeien van struiken. Ze zijn ook geschikt voor loofheggen met grote bladeren, waar een grote heggenschaar te veel bladeren zou doorknippen, die vervolgens bruin zouden worden.
  • Handmatige heggenschaar: met een heggenschaar beschikt u over een krachtig stuk gereedschap waarmee u ook grote, sterk woekerende heggen snel weer in vorm kunt brengen. Een klassieke heggenschaar is bij uitstek geschikt voor lage tot middelhoge heggen. Heggenscharen zijn gemakkelijk te hanteren en handig voor moeilijk bereikbare plaatsen.
  • Heggenschaar met motor: als u een gemotoriseerde heggenschaar gebruikt, hebt u aanzienlijk minder tijd nodig om de heg te snoeien. Een elektrische heggenschaar is voor het snoeiwerk in eigen tuin meestal handig genoeg en bovendien geluidsarm, of ze nu werken op een accu of met een stroomkabel. Het gebruik van een heggenschaar die op brandstof werkt (benzine of diesel) gaat daarentegen gepaard met een hoog geluidsniveau. Het voordeel is echter dat ze veel krachtiger zijn en dus ook geschikt voor grote klussen in openbare parken of op bedrijfsterreinen.
  • Telescopische heggenscharen: deze gemotoriseerde heggenscharen zijn uitgerust met een uitschuifbare steel, zodat u ook erg hoge heggen adequaat kunt snoeien.

Welke heggenschaar u ook gebruikt, het is belangrijk dat deze goed scherp is. In ons artikel over heggenscharen slijpen leest u precies wat u moet doen voor een scherpe heggenschaar.

Veelgestelde vragen over de heg snoeien

Wat is een goed tijdstip om de heg te snoeien?

Het perfecte moment om een heg te snoeien hangt af van de groei- en bloei-eigenschappen van uw planten:
• Veel bladverliezende heesters hebben hun belangrijkste groeifase in mei en juni. De jonge scheuten worden dan eind juni tot midden juli in vorm gesnoeid.
• Bloeiende hagen zoals forsythia, vlier, duindoorn of jasmijn worden na de bloeiperiode teruggesnoeid.
• Coniferen moeten in de nazomer worden gesnoeid om harsvorming of een tweede groeifase te voorkomen.

Wanneer is het geen goed idee om de heg terug te snoeien?

Het compleet terugsnoeien van heggen tussen begin maart en eind september is onverstandig. Dit heeft te maken met het feit dat de heg zich dan minder goed kan ontwikkelen. Daarnaast is het slecht voor de bewoners van de heg, met name voor broedende vogels. Als u in deze periode toch wilt snoeien, kies dan een lichte snoeibeurt waarbij u alleen de vorm een beetje bijwerkt. Let er wel op dat eventuele vogelnesten heel blijven en dat u geen dieren stoort!

Hoe vaak moet de heg worden gesnoeid?

Terugsnoeien tot op de stam is alleen nodig als de heg beschadigd is, oftewel misvormd is of grote gaten of kale plekken heeft. Voor het onderhoud van de heg is één keer bijsnoeien per jaar meestal voldoende. Snelgroeiende hagen kunt u in de herfst desnoods een tweede keer bijsnoeien.

Bron afbeelding:
© gettyimages.de
 – PhanuwatNandee, Juefraphoto, SrdjanPav