Inhoud
Een van de belangrijkste kenmerken van een stapelaar is de hefmast. Die is niet alleen bepalend voor de maximale hefhoogte, maar ook voor het draagvermogen en de locaties waar u het hefvoertuig kunt gebruiken. Dankzij verschillende hefhoogtes, telescopische varianten en extra functies is er altijd een stapelaar waarvan de hefmast optimaal is afgestemd op uw intralogistiek. In dit artikel kunt u lezen welke soorten hefmasten er zijn, hoe ze van elkaar verschillen, wat hun voor- en nadelen zijn en wanneer een mast met een grote vrije heffing nuttig kan zijn.
De verschillende soorten hydraulische hefmasten van stapelaars
De mast van een stapelaar wordt met handmatige hydrauliek of met ondersteuning van een elektromotor bediend. Voor meer informatie over hydrauliek in het algemeen, verwijzen we u naar ons artikel ‘Hydrauliek – definitie, functie en toepassing’. Hieronder hebben we de verschillen tussen handmatig hydraulische en elektro-hydraulische hefmasten kort samengevat:
1. Handmatig hydraulische hefmasten
Bij handmatig hydraulische hefvoertuigen – zoals hydraulische stapelaars – wordt de hydraulische pomp van de mast handmatig bediend. U kunt de vork en de lading omhoog brengen met de dissel, een voetpedaal of een handlier.
2. Elektro-hydraulische hefmasten
Elektrische stapelaars zijn uitgerust met een elektro-hydraulisch hefsysteem. De vork en de lading worden omhoog gebracht met een knop op de dissel van de stapelaar.
De afmetingen van hefmasten zijn essentiële criteria om de specifieke kenmerken van verschillende stapelaars te kunnen vergelijken. De volgende termen zijn hierbij van belang:
| Begrip | Betekenis |
|---|---|
| Constructiehoogte | De constructiehoogte is de totale hoogte van een stapelaar, gemeten vanaf de grond. Bij stapelaars met een meervoudige hefmast, kan deze hoogte variëren. |
| Heffing | Deze term verwijst naar het verticale traject van de vork vanaf de neergelaten toestand tot het hoogste punt in geheven toestand, gemeten aan de bovenrand van het vorkenbord. |
| Maximale hefhoogte | Dit begrip verwijst naar de afstand van de grond tot de hoogst mogelijke positie van de vork in uitgeschoven toestand. |
Er zijn magazijnen met smalle of juiste brede paden – afhankelijk daarvan moet een hefvoertuig aan bepaalde voorwaarden voldoen. Welke hefmast de juiste voor uw stapelaar is hangt grotendeels van de volgende vragen af:
- Hoe ziet de intralogistiek eruit in uw bedrijf?
- Hoe zijn de processen in uw magazijn georganiseerd?
- Op welke hoogte moeten de goederen worden opgeslagen?
- Hoe hoog zijn de plafonds?
- Heeft u te maken met lage deuropeningen?
Enkelvoudige masten
Enkelvoudige hefmasten – ook wel simplexmasten genoemd – hebben een vast hefframe. De vork beweegt binnen dit ene frame op en neer met behulp van een hefcilinder. Bij simplexmasten verandert de constructiehoogte niet, zelfs niet wanneer de vork in de hoogste stand staat.
| Voordelen | Nadelen |
|---|---|
| • Stabielere masten dan monomasten • Bij stapelaars met een enkelvoudige mast verandert de constructiehoogte niet, ook niet bij een maximaal uitgeschoven vork | • Bereiken een relatief geringe hefhoogte, die lager is dan de constructiehoogte |
Monomasten
Monomasten zijn smalle, zuilvormige masten die zich midden vooraan de stapelaar bevinden. De vork beweegt zich aan weerszijden van de mast naar boven en beneden. Hierbij verandert de constructiehoogte niet, omdat het hefmechanisme direct over de staande mast omhoog beweegt. Pas wanneer de maximale hefhoogte is bereikt, neemt de constructiehoogte iets toe, omdat het vorkenbord een beetje uitsteekt.
| Voordelen | Nadelen |
|---|---|
| • Relatief gering eigengewicht, daarom ook op entresolvloeren te gebruiken • Veilig werken door onbelemmerd zicht op de lading en de omgeving• Ook te gebruiken als mobiele werktafel • Te gebruiken als mobiele werktafels • Constructiehoogte blijft gelijk, zodat de stapelaars ook kunnen worden gebruikt in relatief lage ruimtes | • Niet zo stabiel als twee- of drievoudige masten • Bereiken een relatief geringe hefhoogte, die lager is dan de constructiehoogte |
Tweevoudige masten
De frames van tweevoudige masten zijn identiek aan die van een enkelvoudige masten, maar bij tweevoudige masten zit er binnenin de staande mast nog een tweede uitschuifbare mast. Deze beweegt op en neer bij het heffen, en wordt samen met het vorkenbord over een hefcilinder geschoven via een kabel. Een tweevoudige mast is dus telescopisch.
Wat houdt een telescopische hefmast precies in? Dit type hefmast bestaat uit twee of meer mastdelen die in en uit elkaar schuiven, vergelijkbaar met een telescoop. Dit zorgt ervoor dat een aanzienlijke hefhoogte bereikt kan worden, terwijl de stapelaar een lage constructiehoogte behoudt als de mast is ingeschoven.
Er zijn twee soorten tweevoudige masten:
- Tweevoudige ZT-masten: de meeste elektrische stapelaars met een ZT-mast hebben een kleine vrije heffing van 100 mm. Het vorkenbord kan hierbij 100 mm worden geheven zonder dat de constructiehoogte van de hefmast verandert. Bij overschrijding van de vrije heffing bedraagt de hefverhouding 2:1. Dit betekent dat als u de laadvork 200 mm omhoog brengt, de mast met 100 mm wordt uitgeschoven.
- Tweevoudige ZZ-masten: de hefframes van ZZ-masten zijn net zo geconstrueerd als de frames van tweevoudig telescopische ZT-masten, maar ze beschikken over een extra hefcilinder. Daardoor kan een bijzonder grote vrije heffing worden bereikt. Bij overschrijding van de vrije heffing schuiven het vorkenbord en de uitschuifbare mast in een verhouding van 1:1 uit.
| Voordelen | Nadelen |
|---|---|
| • De stabiele frames maken grotere hefhoogtes mogelijk dan bij monomasten en enkelvoudige hefmasten • Met kleine vrije heffing: het is mogelijk om goederen op te tillen en te verplaatsen zonder de constructiehoogte te veranderen • Met grote vrije heffing: ideaal voor het in- en uitslaan van goederen in ruimtes met lage plafonds, zoals wagons of zeecontainers | • Bereiken minder grote hoogtes dan stapelaars met drievoudige masten • Het kan zijn dat u voor specifieke toepassingen u een grotere vrije heffing nodig hebt |
Drievoudige masten
Drievoudige masten worden ook wel telescopische triplexmasten met extra heffing of DZ-masten genoemd. Ze zijn bijzonder veelzijdig te gebruiken, omdat ze driemaal zo hoog kunnen worden bij het uitschuiven. Deze drietrapsmasten bestaan uit een buitenste mast die vastzit aan de stapelaar. Deze buitenste mast is voorzien van twee beweeglijke binnenmasten; het vorkenbord beweegt door de binnenste mast omhoog. Met deze masten kunnen hefhoogtes van ca. 6 meter worden bereikt.
Stapelaars met een drievoudige mast zijn uitgerust met een extra hefcilinder, die een bijzonder grote vrije heffing mogelijk maakt: ten eerste kan het vorkenbord door de centrale hefcilinder schuiven in een verhouding van 2:1. De middelste en binnenste masten strekken zich vervolgens in dezelfde verhouding uit. Het vorkenbord bevindt zich altijd op het hoogste punt van de binnenste hefmast.
| Voordelen | Nadelen |
|---|---|
| • Beste verhouding tussen constructie- en hefhoogte: bij een lage constructiehoogte kunnen zeer grote hefhoogtes worden bereikt • Standaard uitgerust met zeer grote vrije heffing • Zowel geschikt voor lage plafonds en doorgangen als voor het in- en uitladen van zeer hoge stellingen | • De hefframes zijn technisch complex, wat resulteert in een hogere aanschafkosten |
Hefmasten met vrije heffing – de voordelen
Voor magazijnen waar er lage plafonds of deuropeningen zijn, kunnen stapelaars met vrije heffing een verstandige aankoop zijn.
De vrije heffing bij stapelaars met een twee- of drievoudige mast is de hoogte tot waar het vorkenbord kan worden geheven zonder dat de binnenste mast uitschuift: bij een stapelaar met 45 cm vrije heffing, kunt u de lading tot deze hoogte heffen zonder de totale hoogte van het hefvoertuig te veranderen.
De vrije heffunctie is onderverdeeld in drie verschillende types:
- Kleine vrije heffing: hiermee wordt het vorkenbord naar een hoogte van 100 mm gebracht zonder de totale hoogte van de mast te veranderen. Op die manier kunnen pallets worden opgetild en verplaatst zonder dat ze over de vloer slepen en blijft de totale hoogte van de stapelaar hetzelfde.
- Grote vrije heffing, ook wel volledige vrije heffing: wordt bereikt door middel van een tweede hefcilinder: de binnenste mast wordt pas uitgeschoven als de vrije heffing volledig is bereikt. Hefmasten met volledige vrije heffing zijn zowel ideaal voor het laden en lossen van containers en vrachtwagens als voor het in- en uitslaan van goederen in hoge stellingen.
- Geen vrije heffing: in dit geval kan de lading alleen omhoog worden gebracht door het uitschuiven van de hefmast. De totale hoogte neemt dus toe bij het heffen, hetgeen de mogelijkheden voor het gebruik aanzienlijk beperkt: in magazijnen of verkoopruimtes met lage plafonds of deuren zijn stapelaars zonder vrije heffing vaak helemaal niet geschikt of slechts beperkt te gebruiken.
Veelgestelde vragen over hefmasten voor stapelaars
Een monomast bestaat uit een enkele, zuilvormige mast die midden vooraan de stapelaar zit. Een enkelvoudige mast bestaat daarentegen uit een hefframe met twee zuilen. Dankzij de robuustere constructie kan een enkelvoudige hefmast zwaardere ladingen aan. Beide masten zijn niet telescopisch en veranderen dus niet van hoogte.
De vrije heffing is de hoogte tot waaraan het vorkenbord van een stapelaar met twee- of drievoudige hefmast kan worden geheven zonder dat de binnenste mast uitschuift. Binnen de vrije heffing verandert de constructiehoogte van het hefvoertuig niet. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen een kleine vrije heffing (ca. 100 mm) en een grote vrije heffing, ook wel volledige vrije heffing genoemd.
De hefhoogte heeft een significante invloed op het hefvermogen van een stapelaar. Hierbij geldt: hoe verder de hefmast omhoog wordt gebracht, hoe lager het hefvermogen is. Dit komt onder meer doordat het zwaartepunt verschuift. Over het algemeen hebben twee- en drievoudige hefmasten versterkte frames om dit gedeeltelijk op te vangen, desondanks is het een variabele waar altijd rekening mee moet worden gehouden. Op het lastdiagram van een stapelaar wordt aangegeven welke gewicht tot welke hoogte kan worden getild.
Bron afbeelding: JHPS
